Từ lâu nay, cây tre vẫn luôn gắn bó với người dân Việt Nam. Không khó để bắt gặp hình ảnh của tre trong sach vở và trong cuộc sống hàng ngày của người dân nước ta. Tre không những mang lại nhiều giá trị kinh tế mà còn gắn bó với nhiều giá trị tinh thần với người Việt. Vậy trong bài viết này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về lịch sử và ý nghĩa của cây tre trong văn hóa Việt Nam.
Đọc thêm những bài viết khác về tre tại đây.
1. Lịch sử cây tre Việt Nam
Tre không phải là gỗ mà là là một loại cỏ, nhưng không hề giống như các loại cỏ khác. Cỏ tre thực sự có thể cứng chắc hơn gỗ sồi tùy thuộc vào loại, loài và vùng địa lý sinh trưởng. Sự khác biệt của loại cỏ tre này là độ dày và kích cỡ lớn so với các loại cỏ khác.
Chưa có một văn bản nào xác định được nguồn gốc của cây tre tại Việt Nam có từ bao giờ. Nhưng thông qua các câu truyện cổ tích, dân gian,… thì có thể thấy tre đã có từ hàng ngàn năm trước đây. Tre là loài rất dễ sống và phát triển rất nhanh chóng trong tự nhiên. Từ những địa hình nghèo chất dinh dưỡng đến những vùng đất màu mỡ.
Theo tìm hiểu khoa học thù tre thuộc bộ hỏa thảo, tông tre – Bambuseae. Chưa xem xét về nguồn gốc nhưng tre đã gắn liền với đời sống người dân Việt Nam từ xưa đến nay. Có mặt từ phía Nam ra phía Bắc nên nguồn nguyên liệu này rất dồi dào. Những tỉnh ở nước tá đang có trữ lượng tre nhiều hiện nay: Nam Định, Thái Bình, Thanh Hóa, Hòa Bình …..
2. Ý nghĩa của cây tre đối trong văn hóa Việt Nam
Cây tre là biểu tượng cho sự kiên cường, dẻo dai và bất khuất. Tre, trúc thường được ví như 1 quân tử mạnh mẽ và kiên cường trong mọi hoàn cảnh. Tre được coi là mang đến sự may mắn và vững chắc trong phong thủy. Ngoài ra, tre được tin tưởng là mang lại sức khỏe, hạnh phúc và tình yêu lẫn thịnh vượng.
Qua những truyện cổ tích như Thánh Gióng, ta thấy ông cha ta từng dùng cây tre để chiến đấu với quân xâm lược. Đến chiến tranh hiện đại thì tre đóng vai trò rất quan trọng. Lũy tre làng chống giặc, là nguyên liệu tạo vũ khí như nỏ, cung,…. Tre đã giúp đẩy lui bao thế lực từng xâm lược nước ta.
Trong kho tàng văn học Việt Nam, rất nhiều bài thơ, ca dao nói về tre hoặc nhắc đến tre. Tre thường ẩn dụ cho nhiều đức tính quan trọng của con người Việt. Hiện tại, kho tàng văn học nước ta có hàng ngàn tác phẩm in dấu hình ảnh tre truyền qua bao thế hệ. Có thể nói cây tre vẫn luôn là một phần không thể thiếu trong văn hóa Việt Nam.
Khi chưa có nhựa và thép thì tre là nguồn nguyên vật liệu chính phục vụ sinh hoạt hằng ngày. Hiện tại, một số sản phẩm tre nứa vẫn còn sử dụng: phên tre, cót tre, mê bồ. Các vật dụng hằng ngày được dùng nhiều nhất là đũa tre và các loại khác,… Phân măng non cũng giúp trở thành nguồn thức ăn cho con người.